مروری بر القای هورمونی و تک‌جنس‌سازی ماهیان زینتی در ایران

استفاده از هورمون­ها برای آبزیان در جهان با اهداف مختلف قدمتی طولانی دارد. در کشور ما نیز استفاده از هورمون­ها در آبزیان قدمتی حدود دو دهه دارد و در مورد ماهیان زینتی از حدود یک دهه پیش تا­کنون این کار شروع شده است. گونه­های متعددی از آبزیان زینتی تحت هورمون درمانی قرار گرفته­اند که از آن جمله می­توان به سیچلاید گورخری، گوپی، کوی، گورامی، مولی، دم شمشیری و... اشاره نمود. با توجه به رقابت جهانی در تولید ماهیان زینتی و همچنین افزایش قیمت ارز که واردات ماهیان زینتی را دستخوش نوسان قرار می­دهد، لزوم انجام انواع روش­های بیوتکنولوژی در تولیدات داخلی به­منظور افزایش کمیت و بازارپسندی گونه­های مختلف زینتی ضروری به نظر می­رسد. هورمون درمانی یکی از سریع­ترین، کم هزینه­ترین و البته کارآمدترین روش­های بیوتکنولوژی در آبزیان و به­ویژه ماهیان زینتی می­باشد که می­تواند تا حد زیادی به تامین وخودکفایی بازارهای داخلی کمک نماید. تغییر جنسیت و کنترل رسیدگی جنسی از مهمترین اهداف القای هورومونی در آبزیان می­باشند. مهمترین هورمون­های طبیعی مورد استفاده در آبزیان 17-آلفا متیل تستوسترون و 17- بتا استرادیول می­باشد که زمان درمان و دوز درمانی برای القاء هورمونی در گونه­های مختلف ماهی متفاوت است.